تحقیقی علمی پیرامون فهم معانی سبع سماوات/السماوات السبع/ السماوات و الارض از دیدگاه وحی در قرآن
- قسمت دوم
بررسی شواهد فرضیه اول
- منظور از هفت آسمان(سبع سماوات/السماوات السبع ) ، هفت لایه جوی بر فراز زمین است:
پیرامون کره زمین را اقیانوسی از هوا به نام جو زمین احاطه کرده است. موجودات زمین در ته این اقیانوس به سر می برند. هوا مخلوطی از چند گاز است و هر چه از سطح زمین بالا رویم، هوا رقیق تر می شود.
چنانچه بخواهیم تصوری نسبی از فهم نسب قطر- هوا/آسمان/جو/سماء - به زمین/ارض داشته باشیم، می توان گفت اگر توپ بسکتبال را در آب فرو برده و بیرون آورید، لایه ای نازک از آب پیرامون توپ را احاطه می کند، قطر این لایه، همان فضای محاط کره ی زمین است که جو یا اتمسفر نامیده می شود!
آیا سبع سماوات در آیات زیر حکایت از هفت لایه جوی پیرامون کره زمین را دارد؟
درابتدا به آیاتی که چنین ذهنیتی را متبادر می سازد، می پردازیم:
هو الذی خلق لکم ما فی الارض جمیعا ثم استوی الی السماء فسواهن سبع سماوات و هو بکل شیئ علیم (البقره/29):
او است که همه آنچه را که در زمین موجود است برای شما آفرید ، سپس به آسمان پرداخت و آنها را بصورت هفت آسمان مرتب نمود....
الذی خلق سبع سماوات طباقا....(الملک/3) :همان کسی که هفت آسمان را بر فراز یکدیگر آفرید...
فقضاهن سبع سماوات فی یومین و اوحی فی کل سماء امرها و زینا السماء الدنیا بمصابیح و حفظا ذلک تقدیر العزیز العلیم ( فصلت/12):
در این هنگام آنها را بصورت هفت آسمان در دو روز آفرید، و در هر آسمانی کار آن را وحی فرمود....
و بنینا فوقکم سبعا شدادا(نباء/12).
و لقد خلقنا فوقکم سبع طرائق و ما کنا عن الخلق غافلین(مومنون/17).
الم تروا کیف خلق الله سبع سماوات طباقا(نوح/15).
الله الذی خلق سبع السموات و من الارض مثلهن یتنزل الامر بینهن لتعلموا ان الله علی کل شیئ قدیر...(طلاق/12):
خداوند کسی است که هفت آسمان را آفرید و از زمین مثل آنها....
همانطور که ذکر شد فرضیه اول، منظور از هفت آسمان را هفت لایه جوی بر فراز زمین قلمداد می نماید. آیا تحقیقات جو شناسی بشر به تقسیمات هفت لایه ای از جو نائل گشته است؟
لایه بندی های موجود جهانی در ارتباط با سپهر/جو/اتمسفر پیرامونی زمین
- لایه بندی سپهر/جو بر اساس اختلاط گازی
الف- هوموسفر :شامل نیتروژن، اکسیژن، آرگون و ... که با ضخامتی بین 80-100 کیلومتر گسترده شده است.
ب- هتروسفر : ازارتفاع 100 کیلومتر به بعد بر اساس جرم اتمی گازها شامل چهار لایه زیر می باشد:
90-200 کیلومتری - نیتروژن مولکولی
200-1000 کیلومتری - اکسیژن اتمی
1000-2400 کیلومتری - هلیوم اتمی
2400-10000 کیلومتری - هیدروژن اتمی
در روش فوق در حالت خوشبینانه ما دارای پنج لایه ، جو یا سماء خواهیم بود که مطلوب نظر سبع سماوات/السماوات السبع نیست!
- لایه بندی سپهر/جو بر اساس تغییرات دمائی
اما لایه بندی دیگری نیز در تحقیقات بشری بر اساس تغییرات دمائی به ثبت رسیده است، که شاید ما را به فهم هفت آسمان نزدیک کند!
- گشتکره ( گشت اسپهر: ( TROPOSPHER ضخامتی 12 کیلومتری داشته و کلیه ابرها و هوای مطلوب حیات را در خود جای داده است. این لایه به وسیله گشتمرز از لایه بالائی جدا می شود.
-پوشکره (پوش اسپهر : (STRATOSPHERE این لایه از 12 تا 52 کیلومتری گسترش داشته و به پوشمرز محدود می گردد. دمای پوشکره در قشری موسوم به اوزونوسفر که حاوی اوزون است به علت جذب تابشهای ماورا بنفش با افزایش ارتفاع ، افزایش می یابد .لایه اوزون نقش سپر محافظ زمین را در مقابل تشعشعات کیهانی موج کوتاه که از خورشید ساطع می شود بر عهده دارد. پوشکره حدود یک پنجم جرم کل جو را شامل می شود.
-میانکره(میان اسپهر : (MESOSPHERE این لایه از 52 تا 80 کیلومتری امتداد یافته و چون فاقد فرایند حرارت زائی ست ، لذا با افزایش ارتفاع، شاهد کاهش دما خواهیم بود. و در قسمت انتهائی این لایه یعنی سطح مزوپوز، دما به حدود 100 - درجه سانتیگراد می رسد .
- یونکره (یون اسپهر: ( IONOSPHERE ضخامت این لایه از 80 تا 320 کیلومتری قرار دارد. از ویژگیهای این لایه قابلیت انعکاس امواج رادیوئی برد زیاد و ارتباطات رادیوئی می باشد.
- دما کره (دما اسپهر :( THERMOSPHERE: در بخشی از لایه بالائی تقسیم بندی شده ، این لایه بعلت جذب اشعه ماورا بنفش با طول موج کوتاه )کمتر از 1000 انگستروم) ، در قشر فوقانی خود دارای دمای 1000 درجه سانتیگرادی است.
-برونکره (برون اسپهر : (EXOSPHERآخرین لایه با رقت بسیار زیاد بوده که دارای مرز معینی نیست. در این ناحیه که فرار مولکولی و اتمی از جو زمین قابل ملاحظه است، میدان مغناطیسی زمین مانع فرار ذرات یونیده می شود.
در لایه بندی اخیر بر اساس حرارت، شش لایه گشتکره، پوشکره، میانکره، یونکره، دماکره و برونکره قابل تفکیک است که با کمی اغماض ، چنانچه لایه محافظ اوزونکره ) اوزونوسفر) را نیز به آن بیفزائیم، انطباق هفت لایه ، هفت سماء و یا سبع سماوات حاصل گشته است !
دلایل زیر می تواند انطباق ذهنی سبع سماوات با شش یا هفت لایه حرارتی فوق را تکمیل نماید؟
- تفکیک هفت لایه حرارتی با فسواهن در آیه ثم استوی الی السماء فسواهن سبع سماوات همخوانی دارد!
- هر کدام از لایه ها شکل و کاری دارد که با اوحی فی کل سماء امرها (در هر کدام امری جاریست)انطباق دارد!
- طبقه طبقه روی هم قرار گرفته اند ( الم تروا کیف خلق الله سبع السموات طباقا)!
- دارای لایه محافظ اوزون هست (فقضاهن سبع سماوات فی یومین و اوحی فی کل سماء امرها و زینا السماء الدنیا بمصابیح و حفظا)!
- لایه های جوی پیرامون زمین به گونه ای خلقت یافته است که امکان عبور نور زینتها (کواکب ، بروج و مصابیح ) را نیز می دهند(زینا السماء الدنیا...)!
- و این لایه ها بر بالای سرمان قرار دارند(و بنینا فوقکم سبعا شدادا)!
- در حال وسعت یافتن نیز هست ! بطوریکه از برونکره ، مولکولها و اتمها فرار می کنند و سماء را وسعت می بخشند)وسع کرسیه السماوات ...) !
هفت دلیل برای هفت آسمان در هفت لایه جوی!
آیا با دلایل فوق معما حل شده است و یا سوالات منطقی زیر، انطباق فوق را به چالش خواهد گرفت؟
دلایلی از قرآن بر رد فرضیه انطباق هفت آسمان بر هفت لایه جوی!
در آیات زیر خواهیم دید که کلمات سبع سماوات/السماوات السبع با لایه های جوی انطباق قطعی ندارد:
- و ان یروا کسفا من السماء ساقطا یقولوا سحاب مرکوم(الطور/ ۴۴):
اگر آنها ببینند قطعه سنگی از آسمان سقوط می کند می گویند: این ابر متراکمی است.
- فاسقط علینا کسفا من السماء ان کنت من الصادقین (شعراء/۱۸ (: اگر راست می گوئی ، سنگهائی از آسمان بر سر ما بباران!
- او تسقط السماء کما زعمت علینا کسفا او تاتی بالله والملائکه قبیلا (الاسراء /۹۲):
یا قطعات آسمان را آنچنان که می پنداری بر سر ما فرود آر، یا الله و ملائکه را در برابر ما بیاور!
و اما آیه مورد نظر:ر
- افلم یروا الی ما بین ایدیهم و ما خلفهم من السماء و الارض ان نشاء نخسف بهم الارض او نسقط علیهم کسفا من السماء ان فی ذلک لایه لکل عبد منیب (سباء /9(: آیا به پیش رو و پشت سر خویش از زمین و آسمان(چرا آسمان و نه آسمانها!) نمی نگرند، اگر ما بخواهیم آنها را در زمین فرو می بریم یا قطعاتی از آسمان بر آنها فرو می ریزیم، در این نشانه هائی ست برای هر بنده توبه کار.
چنانچه شیئ مثل سنگ آسمانی ، شهاب و یا قطعه ای از آسمان ( کسفا من السماء) به سمت زمین سقوط کند، و بپذیریم که کسفا از السماء (سما خارج از جوهای هفت گانه)سقوط کرده، به ناچار شیئ مذکور باید از خارجی ترین لایه جوی /برونکره وارد شده و پس از طی چند لایه به گشتکره رسیده و از آن عبور کرده و با زمین برخورد نماید.بدین معنی که انذار دهنده می بایست توجه ناظر زمینی را به عبور کسفا ئی که از السماء وارد جوهای هفت گانه زمین شده است، با گفتن من السماوات جلب کند و نه من السماء! لکن آیه مورد اشاره ، ناظر زمینی را به السماء بجای السماوات (افلم یروا الی ما بین ایدیهم و ما خلفهم من السماء) توجه داده است! اگر هدف از سماوات بمعنای لایه های جوی است، چرا در آیه مذکور( افلم یروا الی ما بین ایدیهم و ما خلفهم من السماء و الارض) از سماوات و الارض بجای السماء و الارض جهت رویت عبور( کسفا من السماء) استفاده نشده است؟ چنانچه هدف آیات وحی از سبع سماوات/السماوات السبع ، لایه های جوی فوق الذکر بود، در آیه مورد اشاره برای رویت سقوط یا عبور شیئ، می بایستی از کلمه سموات بجای السماء استفاده می شد! در حالی که بطور واضح و روشن از کلمه السماء جهت یروا شیئ (کسفا من السماء) استفاده شده است !!!
- می دانیم که تشکیل ابر، حضور ابر و ریزش آن در دو لایه گشتکره و قسمتی از پوشکره صورت می پذیرد. آیه زیر با بکار بردن کلمه ینزل من السماء، انطباق لایه های جوی با سبع سماوات را در هاله ای از ابهام فرو برده است!
الم تر ان الله یزجی سحابا ثم یولف بینه ثم یجعله رکاما فتری الوق یخرج من خلاله وینزل من السماء من جبال فیها من برد فیصیب به من یشاء...(النور/۴۳ (.
- دلیل بعدی در عدم تطبیق (سبع سماوات/ السماوات السبع) با هفت لایه جوی از آیه ۲۵۵ سوره بقره محرز می گردد.
....له ما فی السماوات و ما فی الارض ....وسع کرسیه السماوات و الارض....
برونکره آخرین لایه هفتگانه جوی بود که فرار اتمی/مولکولی ، وسعت یافتن سماوات را به ذهن متبادر می ساخت.
چرا در آیه ۲۵۵ سوره بقره ، وسعت یافتن السماوات به همراه الارض اشاره شده است؟ اگر منظور از السماوات، لایه های جوی بود؛ مسلما ذکر وسع کرسیه السماوات به تنهائی کفایت می کرد! حال آنکه حضور الارض در کنار السماوات مورد تاکید آیه شریفه است.
السماوات همواره با الارض ذکر شده است(180 بار در قرآن) و تنها در پنج آیه السماوات به تنهائی آمده است. آیا السماوات و الارض از یک جنس و گونه بوده و هدف تاکید بر کراتی سماوی می باشد؟ این سوالی است که تا پایان مقاله همراه ما خواهد بود.
حسن ختام بر رد انطباق سبع السموات بر هفت لایه ی جوی اطراف کره ی ارض آیات 27 لغایت33 سوره ۷۹: النازعات است:
أَأَنتُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَمِ السَّمَاء بَنَاهَا/آیا آفرینش شما مشکل تر است یا آفرینش آسمانی که خداوند بنا نهاد؟!
همانطور که مشاهده می شود الله تعالی آسمان زمین را با نام السَّمَاء یاد می نماید و سخنی از سموات/السموات نیست!
رَفَعَ سَمْکَهَا فَسَوَّاهَا/سقف آن را برافراشته و آن را منظم ساخت.
وَأَغْطَشَ لَیْلَهَا وَأَخْرَجَ ضُحَاهَا/و شب آنرا تاریک و روزش را آشکار نمود.
وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِکَ دَحَاهَا/و زمین را بعد از آن گسترش داد.
أَخْرَجَ مِنْهَا مَاءهَا وَمَرْعَاهَا/از آن آب خارج کرد و چراگاهش را آماده ساخت.
وَالْجِبَالَ أَرْسَاهَا/و کوهها را ثابت و محکم نمود.
مَتَاعًا لَّکُمْ وَلِأَنْعَامِکُمْ/همه اینها برای بهره گیری شما و چهارپایان شما است..
(مقاله ای در سایت قرآن شناسی به این موضوع پرداخته است و هفت لایه جوی را به عنوان سبع سماوات پذیرفته و معرفی کرده است. جهت مطالعه متن کامل به آدرس: http://www.quranology.com/farsi/jav.htm رجوع فرمائید).
ادامه دارد...
منابع مورد استفاده در چهار قسمت مقاله:
قرآن مجید – بعضا ترجمه آقای علامه مکارم شیرازی
لغت نامه آقای علامه علی اکبر دهخدا-موسسه لغت نامه دهخدا/موسسه فرهنگی ویستاآرا(روایت دوم)-ناشر : موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران
برنامه معجم الفاظ قرآن مجید/مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
سیارات و اقمار – ویلیام جی . کافمن/ ترجمه علی درویش – انتشارات آستان قدس1370
زمین شناسی عمومی – سیروس شفیقی،حسن مدنی-پلی تکنیک تهران1367
اسرار کیهان-بهنام محمد پناه- ناشر : آمه/سبزان1385
سرگذشت زمین- پاتریک مور-پیترکترمول/عباس جعفری-گیتا شناسی1367
ساختار ستارگان و کهکشانها-پاول هاج/توفیق حیدر زاده-گیتاشناسی1368
نجوم به زبان ساده(جلد1و2)-مایر دگانی/محمدرضا خواجه پور-گیتاشناسی1368
شناخت گیتی-باربارارایدن/افشین آزاد منش-معین1381
دهر(پویشی در جهان بیکران)دکتر حسین سالاری-مهاجر1385
شناخت مقدماتی ستارگان-توفیق حیدر زاده-گیتاشناسی1368
منشاء سیارات – آی پی ویلیامز/تاج الدین بنی هاشم،ایرج ملک پور-نشر دانشگاهی1363
ساکنان آسمان از نظر قرآن-عباسعلی محمودی-فیض کاشانی1375
DVD ابر ریسمانهای کیهانی The elegant universe)m) به آدرس www.telescope.ir
سایتها و وبلاگها :
موتور جستجوی گوگل www.google.com
آسمان پارس http://www.parssky.com
مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی-مرکز پژوهشهای ایرانی اسلامی http://www.cgie.org.ir
پایگاه خبری ماهنامه نجوم http://www.nojumnews.com
قرآن شناسی http://www.quranology.com/farsi.htm
http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=130&avaid=208
http://www.tafazzoli.ilssw.com/pages.php?id=13&cat=biblo
بهترین عکس نجومی روز http://www.apodfar30.blogfa.com/post-289.aspx